La palabra d'esta sumana ye 'llamber'. Trátase d'un vocablu qu'amuestra bien dous rasgos del asturllionés, cumo son la palatalización de la l- inicial, presente n'outras palabras cumo 'llobu' o 'llagona', y el mantenimientu del grupu latinu -mb-, que tamién podemos ver en 'llomba' o 'pallomba/palomba'.
'Llamber' aínda se siente n'Aliste, La Carbayeda y Senabria, onque n'outras zonas de la provincia la pronunciación houguañu ye 'lamber'. Esta última forma, muito más estendida, está recoyida en llugares del este de la xeografía zamorana cumo Benavente, Tierra del Pan o Toro, onque'l sou usu tamién se conoz muito más al sur, en Salamanca y Extremadura. Tamién 'lamber' ye la forma tradicional de las zonas falantes de gallegu na provincia, cumo Lubián.
Tanto 'llamber' cumo 'lamber' amuestran la conservación del grupu -mb-, un rasgu xeneral tanto de las falas llionesas cumo de las gallegas, qu'el castellanu actual nun tien. Ello diznos que la sua pervivencia en zonas onde houguañu yá nun se fala asturllionés, cumo l'este de la provincia, xustifícaríase por la presencia d'esta llengua en dóminas anteriores, dalgo que tamién se puede comprobar a traviés del estudiu de la toponimia.
Refrán alistanu: 'Llamber no es fartar'
Esti refrán, recoyíu en Gallegos del Campo por José Félix Pérez Lorenzo, da cuenta de la vitalidá de la palabra, xunta outra tamién asturllionesa, fartar, que nesti casu conserva la f- inicial latina.
Esisten muitos adxetivos relacionaos con llamber na nuesa provincia. En Senabria chámase 'llambrión' a aquel al que-le gusta muito'l dulce, o la comida en xeneral. Esta palabra, más al norte drento del nuesu dominiu lingüísticu, en Llión y Asturias, aparez cumo 'llambión', 'tsambión' y outras formas asemeyadas.
Outras formas derivadas de 'llamber', o nesti casu probablemente de 'lamber', son 'lambrión', 'lambruciu', 'lambrucia' y 'lambrucias' (cumo adxetivu), presentes nas comarcas del centru y del este de la provincia, asina cumo 'lambón' (Lubián). El sou significáu ye'l mesmu qu'el del senabrés 'llambrión'. Por outru llau, 'lambrucio' ye una palabra qu'aparez nel diccionariu de la RAE que, cumo ye sabío, suel recoyer dalgunas palabras que pertenecen a variedades rexonales del castellanu. Tamién 'lamber' foi recoyida en distintas ediciones, cumo podemos ver eiquí. Sicasí, en castellanu tenemos la forma alternativa 'laminero', que tien el mesmu significáu qu'el nuesu 'llambrión' y 'lambruciu', y que carez del anantias amentáu grupu -mb-, privativu, cumo dicíamos, de las falas asturllionesas y gallego-portuguesas.
No hay comentarios:
Publicar un comentario